Ήδη από την αρχαιότητα οι Έλληνες προσπάθησαν να βρουν τρόπους για να εκφράσουν την ανεκτίμητη αξία της ελιάς, γι’αυτό και υπάρχει ποικιλία στους μύθους που αναφέρονται στην δημιουργία της. Ένας απ’αυτούς και ο πιο γνωστός είναι ο μύθος της διαμάχης της θεάς Αθηνάς με τον Ποσειδώνα, όταν διεκδικούσαν την προστασία της πόλης που, αργότερα, ονομάστηκε Αθήνα. Σύμφωνα με αυτόν, οι δύο θεοί κλήθηκαν να παρουσιάσουν το δώρο τους για να κατοχυρωθεί το όνομά της. Πρώτος ο Ποσειδώνας, χτυπώντας την τρίαινά του στο έδαφος, προκάλεσε ένα μεγάλο κύμα θαλασσινού νερού μέσα στην κατοικημένη περιοχή. Η Αθηνά από την άλλη έδωσε μια ελιά πάνω στον βράχο της Ακρόπολης, γεμάτη καρπούς. Επειδή, λοιπόν, το πρώτο ελαιόδεντρο που φυτεύτηκε από θεϊκό χέρι παρείχε τροφή και ξυλεία στους κατοίκους, θεωρήθηκε ιερό και πολύτιμο δώρο, οπότε και το ελαιόλαδο που προέρχεται απ’αυτήν δικαίως χαρακτηρίστηκε «υγρός χρυσός».